Piše: Awad Rajoub

Ramallah – Danas, 8. decembra, obilježava se godišnjica od izbijanja Prve intifade, često nazvane i ”Rat kamenjem”, koju je palestinski narod pokrenuo kako bi se suprotstavio okupaciji 1987. godine. Cijena koju su platili bila je visoka, ali ih nije odvratila od toga da nastave svoje revolucije.

Palestinci su svoju revoluciju započeli kamenjem, nakon čega su prešli na oružanu borbu. Počeli su razvijati svoje vojne sposobnosti i praviti rakete, sve do bitke ”Potop al-Aksa” 7. oktobra. S druge strane, Izrael je na to odgovarao ubijanjem, hapšenjem, lomljenjem kostiju i rušenjem kuća, pa sve do genocida u Gazi.

Iskra pobune je zapaljena u Gazi, kada je izraelski vojni kamion pregazio vozilo sa  palestinskim radnicima dok su se vraćali u Pojas Gaze sa svojih radnih mjesta u Izraelu. U incidentu je stradalo njih četvero, a sedam je ranjeno. Ubrzo je izbio bijes naroda, poznat kao Prva infitada, koji se prelio i na Zapadnu obalu, pri čemu je korišteno kamenje kao oružje.

Prema podacima Palestinskog nacionalnog informativnog centra, 1.550 Palestinaca je ubijeno tokom Intifade, čiji je plamen utihnuo s početkom političkog procesa i potpisivanjem Sporazuma iz Osla u septembru 1993. godine. Također, oko 100.000 ljudi je uhapšeno, a gotovo 70.000 ranjeno.

Podaci izraelske organizacije za ljudska prava B'Tselem pokazuju da je 741 palestinska kuća srušena i zatvorena kao vid kažnjavanja učesnika Intifade, pored 1.800 kuća koje su srušene pod izgovorom da su izgrađene bez dozvole.

B'Tselem je istakao da su deseci hiljada Palestinaca mučeni tokom hapšenja, te da je 383 izraelskih doseljenika i vojnika ubijeno.

Tokom bitke Potop al-Aksa, izraelska okupaciona vojska ubila je više od 16.200 Palestinaca i ranila na desetine hiljada, a uništeno je oko 280.000 stambenih jedinica u Pojasu Gaze.

Lomljenje kostiju

Dr. Fahd Abu al-Haj, direktor Centra za pitanja zatvorenika Abu Jihad na Univerzitetu Al-Quds, koji se bavi dokumentiranjem iskustava palestinskih zatvorenika, uključujući i zatvorenike Prve infitade ili Rata kamenjem, govorio je o iskustvima palestinskih zatvorenika.

Al-Hajj, koji je također bio zatvorenik, kaže je da je jede prilike prebačen iz zatvora u Ramallahu, u centralnom dijelu Zapadne obale, u zatvor Al-Dhahiriya na jugu. Tamo su on i drugi zatvorenici bili izloženi maltretiranju i premlaćivanju. Pod mučenjem su bili primorani da uzvikuju parole protiv slobode i protiv uspostave palestinske države.

Abu Al-Hajj, koji se specijalizirao u oblasti dokumentiranja iskustava palestinskih zatvorenika, uključujući i zatvorenike Prve intifade, među kojima je i on bio, navodi da je svjedočio incidentu kada su mladiću u blizini grada Nablusa lomljene kosti i kada je zavezani zatvorenik živ zatrpavan u jamu pomoću buldoždera, prije nego što su mu ljudi pritekli u pomoć.

Govorio je o uslovima koje su zatvorenici proživljavali, a koji su ponekad bili slični uslovima zarobljenika u bici Potop al-Aksa’, poput skidanja odjeće, mučenja, zlostavljanja, prenatrpanosti zatvorskih prostorija, pa čak i prskanja zatvorenika insekticidima.

Prema mišljenju ovog istraživača, događaji u bici Potop al-Aksa dokazali su da palestinski narod insistira na slobodi, odbacuje okupaciju i pokušaje da se ona uljepša ili promovira na arapskom, islamskom i međunarodnom nivou.

Isti sugovornik dodaje: „Kada bi se sve snage na zemlji ujedinile, neće moći potkopati otpor u Gazi danas. Postoji razlika između uzurpatorskog okupatora i između vlasnika ove zemlje koji se bori za palestinsko pitanje. Ovaj drugi ima pravo i volju koja ga pokreće bez obzira na gubitke.“

Nastavio je da je okupacija prakticirala kolektivno kažnjavanje različitih oblika, uključujući ubijanje nedužnih ljudi, uništavanje domova i hapšenje ljudi, iako je je jedino oružje u rukama Palestinaca bilo kamenje. Danas još više insistira na genocidu i ubijanju djece, staraca i žena “u očajničkom pokušaju da odvrati otpor, koji je razvio vlastite kapacitete”.

Zašto nastaviti?

Palestinska revolucija se nije zaustavila na Prvoj infitadi, jer su se nakon toga dizali ustanci u odbranu džamije Al-Aksa 1996. godine, a zatim i pobuna zbog ove svete džamije 2000. godine. Dok su na Zapadnoj obali izbijale brojne pobune palestinskog naroda, Gaza je prolazila kroz niz ratova.

Međutim, palestinske revolucije još uvijek nisu dovele do uspostavljanja države, bez obzira na to što Palestinska oslobodilačka organizacija (PLO) smatra palestinske vlasti svojim nukleusom. Zašto onda Palestinci nastavljaju ponavljati to iskustvo?

Mahmoud Fatafta, istraživač u oblasti medija i politike, kaže: “Vjera i sloboda su najvrijednije što čovjek ima, a onaj ko čuva svoju vjeru radi na ostvarivanju svoje slobode.”

Fatafta je izjavio za Al Jazeeru da palestinski narod „radi na ostvarivanju svoje slobode, bez obzira na poteškoće i patnje s kojima se suočava, više od jednog stoljeća, tačnije rečeno od početka britanskog mandata pa sve do izraelske okupacije.“

„Izrael je konstantno uništavao ovo područje, ubijao stanovnike Palestine ili ih protjerivao u dijasporu. Međutim, oni se nisu predali, uprkos teškim uslovima i razočaranju. Nastavili su dizati pobune i ustanke svaki put kada su osjetili da opasnost raste“, dodao je.

Fatafta smatra da je prirodno da svaka osoba brani svoju ljudskost i dostojanstvo, „a ustrajavanje u tome postaje još jače kada je prisutan osjećaj vjerske dužnosti i svjesnost o značaju svete zemlje na kojoj živi, u samoj blizini džamije Al-Aksa. To pojačava imunitet palestinskog djelovanja na putu otpora.”

Genocidni rat

Praveći kratku usporedbu između oružja koje je otpor koristio 1987. i 2023. te načina na koji je Izrael uzvraćao na to, Fatafta kaže: „Primjena različitih oblika otpora bila je praćena eskalacijom agresije, upotrebom različitih vrsta oružja za ubijanja i uništavanja i proširivanjem područja agresije.”

Istraživač je rekao da je pomak u odgovorima okupacije sa pojedinačnog ubijanja i djelomičnog razaranja, što je bio slučaj u prethodnim napadima, na genocidni rat kao odgovor na bitku Potop Al-Aksa, posljedica „ozbiljnosti situacije u ovoj fazi“ i okupatorskog osjećaja da je izložen egzistencijalnoj prijetnji više nego u bilo kojoj prethodnoj Intifadi.

Međutim, kaže Fatafta, palestinske revolucije su dale rezultate, među kojima je i povlačenje iz Pojasa Gaze i postizanje dogovora s okupacijom, što je dovelo do  oslobađanja zatvorenika.